Deska desce nierówna i nie chodzi tutaj tylko o wymiary. Każda deska snowboardowa ma swoje przeznaczenie – niektóre łatwo wybaczają błędy, inne są szybsze i bardziej stabilne przy dużej prędkości. W tym przewodniku prezentujemy różne rodzaje desek snowboardowych w zależności od budowy i stylu jazdy.
Niezależnie od rodzaju deski każda składa się z kilku obszarów. Przód deski nazywany jest dziobem lub nosem (ang. nose), natomiast tył to piętka lub ogon (ang. tail). Pomiędzy przodem a tyłem znajduje się krawędź efektywna, czyli krawędź, która podczas jazdy ma kontakt ze śniegiem (po obciążeniu). Każda ma mniejsze lub większe taliowanie, co oznacza, że przód i tył są szersze niż środkowy odcinek deski. Co ważne, deska snowboardowa ma budowę warstwową.
Najbardziej wewnętrzną warstwą jest rdzeń, który jest zazwyczaj wykonany z drewna liściastego. Rdzeń jest pokryty włóknem szklanym, dzięki któremu deska jest bardziej wytrzymała i sztywna. Warstwa wierzchnia (laminat) może być wykonana z drewna, kompozytu, plastiku lub nylonu. Od spodu znajduje się porowata warstwa bazowa z polietylenu (P-tex), czyli ślizg. W zależności od budowy deski krawędzie rdzenia są zabezpieczone warstwą sidewall (może to być np. tworzywo ABS, guma, bambus) lub nachodzącymi warstwami włókna szklanego i laminatu. Niezbędnym elementem deski snowboardowej są metalowe krawędzie, które mogą znajdować się na całym obwodzie lub tylko wzdłuż dłuższych boków (bez ogona i nosa).
Deski snowboardowe dzielimy na miękkie i twarde. Jest to najczęściej stosowany rodzaj klasyfikacji, którego używa się także przy butach i wiązaniach. To duże ułatwienie, ponieważ do miękkich desek dobiera się miękkie buty i miękkie wiązania (i analogicznie: do twardych desek należy dobrać twarde buty i twarde wiązania). Twardość deski określa się według dziesięciostopniowej skali, gdzie 1 oznacza deskę najbardziej miękką i elastyczną, natomiast 10 to deska o największej sztywności.
Deski miękkie charakteryzują się małą i umiarkowaną twardością, dzięki czemu łatwo się wyginają. W porównaniu do desek twardych są lżejsze i bardziej zwrotne, ale wolniejsze. Doskonale nadają się do nauki, rekreacyjnej jazdy po przygotowanych trasach oraz wykonywania mniej lub bardziej widowiskowych ewolucji.
Deski twarde są cięższe i sztywniejsze od desek miękkich, przez co wymagają większych umiejętności, zwłaszcza przy skrętach. Jednak z drugiej strony, pozwalają rozwijać duże prędkości i zapewniają większą stabilność podczas zjazdów. Z tego względu deski twarde stosowane są przez profesjonalnych zawodników i osoby, które bardzo dobrze jeżdżą na krawędziach.
Snowboarding niejedno ma imię. Wiele osób jeździ rekreacyjnie, nie wypuszczając się poza przygotowane stoki i znajome trasy. Jednak niektórzy pasjonaci wyznają zasadę: im trudniej, tym lepiej. Niestraszny im głęboki, świeży puch czy nierówny teren naznaczony muldami. Wśród doświadczonych riderów znajdziemy także amatorów skakania przez przeszkody, którzy rzucają wyzwanie grawitacji i towarzystwom ubezpieczeniowym. Każdy styl snowboardingu ma swoich fanów, a każdy fan snowboardingu ma swoją deskę.
Rodzaje desek snowboardowych w zależności od stylu jazdy:
Deski all mountain to bardzo wszechstronna i uniwersalna kategoria. Korzystają z nich zarówno początkujący, jak i bardziej doświadczeni snowboardziści. Nie są wybredne – można nimi jeździć na każdej trasie, niezależnie od stopnia trudności. Łatwo nimi sterować, co docenią zwłaszcza osoby uczące się jeździć. Z kolei wysoki komfort jazdy to coś, czego szukają osoby jeżdżące rekreacyjnie, choć z dużym zaangażowaniem. Deski all mountain są dość szerokie, ale mogą różnić się kształtem i krzywizną.
Deski z tej kategorii są zaprojektowane do wykonywania ewolucji w snowparkach. W tego typu deskach kładzie się nacisk na zwrotność i pop (odbicie). Z tego względu deski freestyle są mocniej taliowane, co pozwala na wykonywanie ciaśniejszych skrętów. Różnią się jednak elastycznością. Miękkie deski ułatwiają jazdę na railach, z kolei twardsze zapewniają większy pop i stabilne lądowanie podczas skoków. Deski o średniej sztywności sprawdzą się zarówno na railach, jak i na małych czy średnich hopkach.
Deski typu freeride nadają się zarówno na przygotowane (i trudne technicznie) trasy, jak i do jazdy w dzikim terenie. Ten typ deski jest stworzony dla doświadczonych riderów, którzy nie mają nic przeciwko dużej prędkości i jeździe w głębokim, świeżym śniegu. Deski freeride mają sztywną konstrukcję, dzięki czemu zapewniają stabilność podczas szybkiej jazdy na krawędziach. Tego rodzaju deski często mają szerszy przód i środek ciężkości przesunięty na tył, co ułatwia jazdę w grubej warstwie puchu. Deski z tej kategorii mają mieć również kierunkowy kształt, co oznacza, że są przystosowane do jazdy w jednym kierunku z tą samą stopą prowadzącą.
Deski alpejskie są długie i wąskie, a ich konstrukcja charakteryzuje się dużą sztywnością. Tego typu desek używa się do jazdy na przygotowanych trasach, gdy głównym celem jest jak najszybsze zjechanie w dół. Ze względu na ścięty tył na deskach alpejskich można jeździć tylko w jednym kierunku. Deski te występują w wersji slalomowej, która pozwala na wykonywanie bardzo ostrych skrętów. Z kolei deski gigantowe mają dłuższe krawędzie, co pozwala na rozwijanie rekordowych prędkości.
Splitboard to deska typu 2 w 1 przeznaczona do skitouringu (czyli narciarstwa i turystyki górskiej). Splitboard można rozdzielić na dwie deski, co umożliwia podchodzenie – dokładnie tak, jak na dwóch nartach. Po wejściu na górę deski można połączyć, co pozwala zjechać jak na zwykłym snowboardzie. Do splitboardu stosuje się foki, czyli paski materiału, które ułatwiają podchodzenie. Potrzebne są również specjalne wiązania snowboardowe, które można ustawić w tryb podchodzenia (przypięte przody, pięty wolne) oraz w tryb zjazdu (jak zwykłe wiązania).
Deski często są modyfikowane, co pozwala na uzyskanie snowboardu przystosowanego do konkretnej aktywności. Producenci oferują również hybrydy różnych rodzajów desek, które mają dość wszechstronne zastosowanie.
Wśród desek freestyle można znaleźć deski do jibbingu, czyli wykonywania trików na sztucznych obiektach, np. poręczach (railach), skrzyniach (funboxach), ławkach (bench) czy murkach (ledge). Tego typu deski charakteryzują się dużą elastycznością (flex 1-4), dzięki czemu są zwrotne i łatwo się wyginają, co jest ważne na przykład podczas wykonywania takich ewolucji jak nose press na railu. Deski do jibbingu nie są jednak przystosowane do dużych skoków, ponieważ miękka konstrukcja nie zapewnia dobrej stabilności podczas lądowania z dużej wysokości.
Deski zaprojektowane do skoków są sztywniejsze (flex 7-10), ponieważ dzięki temu rider zyskuje dobre odbicie i większą stabilność. Duży pop jest zasługą również profilu typu camber. Połączenie sztywności i odpowiedniej krzywizny sprawiają, że tego typu deski są bardzo sprężyste i responsywne, co ma kluczowe znaczenie w momencie wybicia się na skoczni. Jednocześnie rider może liczyć na większą stabilność przy lądowaniu. Teoretycznie na desce do skoków można również jeździć po railach. Jednak przy sztywniejszej konstrukcji deska nie ma tendencji do wyginania się, co utrudnia utrzymanie równowagi na poręczy.
Rozwiązaniem kompromisowym pomiędzy deską do jibbingu a deską do skoków są deski typu „do it all”. Tego typu deski charakteryzują się średnim flexem (5-6). Dzięki temu mogą wyginać się na poręczach, a jednocześnie zapewniają wystarczającą stabilność przy małych i średnich skokach. Dzięki połączeniu zwrotności i stabilności deski z tej kategorii pozwalają wykonać większość ewolucji slopestyle.
Deski przystosowane do jazdy w puchu są krótsze i szersze niż typowe deski snowboardowe. Mają szerszy nos niż ogon i cofnięty tył, co ułatwia jazdę w świeżym śniegu. Profil typu rocker pomaga w unoszeniu przedniej części na śniegu. Snowboardy do jazdy w puchu typu swallowtail mają również usuniętą środkową część ogona (wycięcie w kształcie V). Dzięki temu tylna część może unosić się na powierzchni śniegu. Z kolei w deskach typu pintail ogon ma bardziej spiczasty kształt, co pozwala na połączenie stabilności (typowej dla dłuższych desek) i zwrotności (charakterystycznej dla krótszych desek).
Deski all moutain w wersji freestyle często mają symetryczną budowę i środek ciężkości przesunięty na środek, co zapewnia wygodną jazdę po przygotowanych trasach. Dodatkowo charakteryzują się średnią elastycznością i wzmocnionymi bokami, dzięki czemu sprawdzają się również w snowparkach, podczas wykonywania trików na skoczniach, poręczach i boxach. Deski all mountain freestyle są odpowiednie również dla tych riderów, którzy lubią poskakać poza parkiem, wykorzystując naturalne uskoki terenu czy pnie drzew.
Na pewno nie są to deski najczęściej widywane w ośrodkach narciarskich, a już na pewno nie u osób, które dopiero uczą się jeździć. Sprzęt typu race stosowany jest przez bardzo doświadczonych riderów, którzy chcą bić rekordy prędkości. Są to długie i wąskie deski, z podniesionym nosem i ogonem. Dzięki dużej sztywności zapewniają stabilność podczas szybkiej jazdy na krawędziach. Wymagają twardych butów i twardych wiązań.
Określenie big mountain stosuje się do desek, które są zaprojektowane do jazdy w głębokim śniegu (czyli raczej poza ośrodkiem narciarskim). Wyróżniają się długim i wąskim kształtem. Z uwagi na dużą sztywność trudno nimi manewrować przy małych prędkościach, dlatego raczej nie sprawdzą się u osób początkujących.
Kolejna propozycja dla zaawansowanych riderów, którzy lubią prędkość i jazdę techniczną. Deski boardercross są twarde, dlatego nadają się głównie do szybkiej jazdy carvingowej (czyli z krawędzi na krawędź). Sprawdzą się przy terenie naznaczonym muldami.
Są to deski krótki i wąskie, charakteryzujące się dużą twardością. Doskonale sprawdzają się w dynamicznej jeździe na krawędziach. Najlepiej jeździ się na nich na dobrze przygotowanych trasach, choć jest to typ deski, który zapewnia dobre trzymanie krawędzi w trudnych warunkach (nawet na oblodzonym stoku).
Nawet deski snowboardowe z tej samej grupy (np. all mountain) mogą różnić się kształtem. Dwa podstawowe to kierunkowy (directional) i symetryczny (twin lub twin tip). Deski kierunkowe mają asymetryczny wygląd (nos różni się od ogona) i środek ciężkości przesunięty bliżej tyłu. Dzięki temu podczas jazdy przód skierowany jest do góry, co jest ważne szczególnie w głębszym śniegu. Deski directional nadają się do jazdy w jednym kierunku, czyli zawsze z tą samą stopą wysuniętą do przodu.
Deski typu twin mają symetryczny kształt, dzięki czemu pozwalają na jazdę w obie strony. Oznacza to, że rider może jechać w pozycji odwrotnej do swojej naturalnej (tzw. swtich). Jeżeli zatem jesteśmy regular (lewa noga wiodąca), to na desce twin możemy przyjąć również pozycję goofy (czyli z wysuniętą do przodu prawą nogą). Klasyczna deska typu twin ma środek ciężkości na środku, co ułatwia wykonywanie trików. Istnieją jednak deski symetryczne kierunkowe ze środkiem ciężkości przesuniętym na tył, co pozwala na uniesienie przodu podczas jazdy w głębszym śniegu.
Profil snowboardu (camber) to krzywizna widoczna z boku po położeniu deski na podłożu. To właśnie od profilu zależy, czy deska zapewnia łatwą i komfortową jazdę, czy jest mocna i stabilna.
Camber to tradycyjna krzywizna deski snowboardowej, w której odcinek pomiędzy wiązaniami odstaje od podłoża, tworząc łuk. Profil camber zapewnia duży pop, doskonałe trzymanie krawędzi i dobre wyczucie deski pomiędzy skrętami. Ten typ deski jest lubiany szczególnie wśród riderów na średnim i zaawansowanym etapie umiejętności.
W tego typu deskach nos i ogon odstają od podłoża, a część pomiędzy wiązaniami tworzy łuk w kształcie litery „u”. Odwrócony camber jest łaskawy dla osób początkujących, ponieważ zmniejsza ryzyko przypadkowego wbijania krawędzi w śnieg. Co więcej, profil rocker zapewnia większą zwrotność i ułatwia wykonywanie niektórych trików, dzięki czemu jest doceniany także przez fanów freestyle snowboardingu.
Deski typu flat są praktycznie całkowicie płaskie pomiędzy wiązaniami. Jest to dobre dla początkujących snowboardzistów, ponieważ taka deska ma większy kontakt z podłożem i tym samym zapewnia dobrą stabilność. Poza tym płaskie deski nie są demonami prędkości, co doceniają szczególnie osoby uczące się jeździć.
Deski z hybrydowym profilem to ciekawy wynalazek. Taka deska ma klasyczny camber lub rocker pomiędzy wiązaniami, a jednocześnie dodatkowe krzywizny w kształcie litery „u” lub „n” bliżej nosa i ogona. Dzięki temu rider zyskuje moc i dobry pop typowy dla profilu camber, a jednocześnie może cieszyć się łatwiejszą jazdą (bez zaczepiania o podłoże), charakterystyczną dla desek z profilem rocker. Co ważne, deski z camberem pomiędzy wiązaniami mają przewagę cech cambera i na odwrót – deski z rockerem w środkowej części zapewniają przewagę zalet rockera.
Jest to profil charakterystyczny dla desek kierunkowych i przeznaczonych do jazdy w puchu. W takich desce pomiędzy wiązaniami występuje klasyczny camber („n”), natomiast przy nosie deski jest camber odwrócony („u”). Dzięki takiej krzywiźnie przód deski może unosić się w głębszym śniegu. Jednocześnie camber między stopami zapewnia moc, duży pop i łatwe inicjowanie skrętu.
Deski snowboardowe różnią się również ślizgiem. Deski ze ślizgiem wytłaczanym są trwałe i wytrzymałe, ale niezbyt szybkie, ponieważ nie zatrzymują dużej ilości wosku. Z kolei deski ze ślizgiem spiekanym są porowate, dzięki czemu dobrze chłoną wosk i tym samym zapewniają większą prędkość (są jednak droższe w naprawie). Deski snowboardowe można również podzielić ze względu na rodzaj metalowej krawędzi lub jej brak. Te ostatnie nadają się do jazdy w głębokim puchu. Najpopularniejsze są deski z prostą krawędzią, jednak dostępne są również deski z pofalowaną krawędzią, które wymagają bardzo dobrych umiejętności technicznych.
