Nart prawdopodobnie używano już w czasach prehistorycznych, a jak było z jazdą na jednej desce? Snowboard to wynalazek bliższy naszym czasom, który miał swoje początki… no właśnie, gdzie? Początki deski snowboardowej są niejasne, jednak jedno jest pewne – historia snowboardu nadal się pisze i nic nie wskazuje na to, aby miała dobiec końca.
Najczęściej za prekursora deski snowboardowej uważa się amerykańskiego inżyniera z Michigan, Shermana Poppena. W 1965 roku Poppen stworzył wynalazek składający się z dwóch nart przykręconych do siebie. Deska nie miała co prawda wiązań, ale inżynier przymocował z przodu linę, która miała ułatwić sterowanie. Sprzęt miał być nową zabawką dla córek Poppena, jednak chyba sam inżynier nie mógł przewidzieć, że pomysł spodoba się szerokiemu gronu. Swój wkład w historię snowboardu miała również matka dziewczynek, która nadała wynalazkowi chwytliwą nazwę „Snurfer” (od słów snow i surfing).
Prototyp deski snowboardowej miał jednak powstać 65 lat wcześniej i nie w Stanach Zjednoczonych, a w Austrii. W 1900 roku entuzjasta sportów zimowych o nazwisku Toni Lehnardt skonstruował „Monogleitera” i przekonywał, że na jednej desce również można świetnie się bawić. Przed Poppenem był również MJ ‘Jack’ Burchett, który w 1929 roku miał jeździć po śniegu na desce (wykonanej z kawałka drewna lub beczki) z przymocowanym sznurkiem do bielizny i końskimi lejcami w formie wiązań.
Sprzęt podobny do Snurfera miał zostać opatentowany już w 1939 roku przez Gunnara i Harveya Burgesonów oraz Verna Wicklunda. Wynalazek powstał z litego kawałka dębu i był wyposażony w gumową podkładkę na stopę, linę do kontrolowania prędkości i drążek do sterowania. Mężczyźni założyli spółkę The Bunker Company i zaczęli sprzedawać sprzęt nazwany „Sno-Surf”, jednak pomysł ostatecznie nie przyjął się. Firma Burton Snowboards zaprezentowała patent i prototyp Sno-Surfa podczas targów SIA Trade Show w 2000 roku. Pokazano również film, na którym Vern Wicklund zjeżdżał na swojej desce ze wzgórza Oak Park w stanie Illinois.
Dlaczego to Poppen zyskał sławę jako ojciec snowboardu? Ponieważ jego wynalazek został przyjęty dość entuzjastycznie. Snurfer zainteresował producenta sprzętu sportowego Brunswick Corporation. Po uzyskaniu licencji firma zaczęła produkować i sprzedawać Snurfera w całym kraju. Pod koniec lat 60. odbyły się pierwsze lokalne zawody Snurfera w Michigan, które wkrótce organizowano także w innych częściach kraju. Do końca lat 70. sprzedano około miliona sztuk Snurfera. Można więc uznać, że koncepcja zjeżdżania po śniegu na jednej desce spotkała się z dużym uznaniem surferów, deskorolkarzy i miłośników sportów zimowych.
Na początku lat 70. amerykański student Dimitrije Milovich rzucił naukę i przeprowadził się na zachód, aby konstruować deski do „surfowania” po śniegu. W 1974 roku Milovich wraz z Wayne’em Stovekenem uzyskali patent i założyli sklep w Salt Lake City, by sprzedawać swoje deski zwane Wintersticks. Sprzęt przyciągnął uwagę znanych magazynów (w tym Newsweeka), co przełożyło się na większą liczbę zamówień na deski. Milovich i Stoveken zrewolucjonizowali snowboard, ponieważ Winterstick był wykonany z tworzyw sztucznych (rdzeń był z poliuretanu, a podstawa z polietylenu) oraz włókna szklanego. Deski sprzedawane były w dwóch modelach (Roundtail i Swallow Tail), a ich końce były wycięte jak ogon jaskółki, co ułatwiało jazdę w głębokim puchu.
W 1976 roku Milovich założył firmę Winterstick Company, jednak po targach w 1977 roku deski nie spotkały się z dużym zainteresowaniem branży ani klientów. Prawdopodobnie wysoka cena sprawiała, że deski nie sprzedawały się tak, jak tego oczekiwano. Marka nie odniosła dużego sukcesu w swojej ojczyźnie, jednak Winterstick zdobył wielu fanów na Starym Kontynencie. Mimo to w latach 1986-87 Milovich zamknął firmę i założył inną (Radius Engineering). W pierwszej połowie lat 90. marka została reaktywowana przez producenta sprzętu sportowego z Utah. Dzisiaj deski Winterstick powstają w stanie Maine, gdzie są produkowane ręcznie przez pasjonatów snowboardu.
Wróćmy jednak do lat 70. i wynalazku Poppena. Podobieństwo do surfowania sprawiło, że deską do szusowania po śniegu zainteresował się m.in. surfer Chuck Barfoot z Kalifornii. Surfer wkrótce założył własną firmę produkującą deski snowboardowe Barfoot Snowboards. Na podobny pomysł wpadł inny Kalifornijczyk, fan deskorolek Tom Sims. Na początku lat 70. powstała również jedna z najbardziej znanych marek produkujących sprzęt snowboardowy – Burton Snowboards. Legendarna firma została założona w stanie Vermont przez Jake’a Burtona Carpentera. Z kolei w Waszyngtonie Mike Olson założył firmę GNU Snowboards, która dzisiaj należy do spółki Mervin Manufacturing.
Pierwsze zawody w snowboardzie z wygraną pieniężną zorganizowano w Muskegon (Michigan) w 1979 roku. Brał w nich udział m.in. Jake Burton, który pojawił się z deską własnego projektu. Wkrótce nowi producenci desek snowboardowych zorganizowali pierwsze ogólnokrajowe mistrzostwa w snowsurfingu, które później przekształciły się w US Open Snowboarding Championships. Impreza odbyła się w 1982 roku w legendarnym ośrodku narciarskim Suicide Six (dzisiaj Saskadena Six) w stanie Vermont. W zawodach zwyciężył zespół Burtona. Rok później Tom Sims zorganizował pierwsze mistrzostwa świata w halfpipe. Tym razem zawody odbyły się w Soda Springs w Kaliforni.
Nowa dyscyplina sportu budziła sportowe emocje nie tylko w Stanach Zjednoczonych. W 1985 roku w austriackim mieście Zurs rozegrano pierwszy konkurs Pucharu Świata w snowboardzie. W 1990 roku powołano Międzynarodową Federację Snowboardingu (IFS), której zadaniem było stworzenie uniwersalnych zasad podczas zawodów snowboardowych. Organizacja zakończyła działalność w 2002 i obecnie pieczę nad zawodami snowboardowymi sprawuje Międzynarodowa Federacja Narciarska i Snowboardowa (FIS).
W 1996 roku w mieście Lienz (Austria) odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w tej dyscyplinie. Obecnie zawody o tej randze odbywają się co dwa lata, przy czym rozgrywanych jest siedem konkurencji:
Rosnąca popularność snowsurfingu miała pewien nieoczekiwany skutek. Amatorzy surfowania po śniegu nie byli mile widziani w amerykańskich ośrodkach narciarskich. Narciarze i członkowie country clubów odnosili się do riderów z pogardą, ponieważ snowsurferzy pochodzili z buntowniczego środowiska deskorolkowców i prezentowali swobodny styl ubierania, inspirowany muzyką hip hop i grunge. Snurferzy musieli zdawać testy umiejętności przed skorzystaniem z wyciągów, ponieważ obawiano się, że jeżdżą zbyt niebezpiecznie i „zmiatają” śnieg ze stoku. W połowie lat 80. tylko 7% amerykańskich ośrodków zezwalało na snowsurfing, a podobno w niektórych riderzy mogli korzystać ze stoku jedynie w nocy.
Pomimo wyraźnej niechęci ze strony konserwatywnych narciarzy, snowsurfing zyskiwał na popularności. Bez wątpienia przyczyniła się do tego scena z filmu o agencie 007 Zabójczy widok (1985), w której James Bond uciekał przed pościgiem w Alpach na zaimprowizowanej desce snowboardowej wykonanej z części rozbitego skutera śnieżnego. Na zaakceptowanie nowego sportu miały wpływ również firmy ubezpieczeniowe, które zaczęły oferować ośrodkom narciarskim ubezpieczenie OC od wydarzeń spowodowanych jazdą na snowboardzie. Do spopularyzowania snowboardingu przyczynili się też producenci, którzy inwestowali w wydarzenia sportowe. Z czasem narciarze zaczęli dostrzegać, że snowsurferzy mieli swój wkład w rozwój ośrodków narciarskich i zasługują na swoje miejsce w społeczności miłośników sportów zimowych.
Wreszcie, po wielu latach niechęci ze strony środowiska narciarskiego, riderzy mogli zaprezentować swój kunszt na arenie międzynarodowej. W 1994 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski uznał snowboarding za dyscyplinę olimpijską. Ostatecznie snowboardziści zadebiutowali na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1998 roku w Nagano (Japonia). Złote medale zdobyli wówczas Karine Ruby z Francji i Kanadyjczyk Ross Rebagliati. Igrzyska zostały jednak zbojkotowane przez trzykrotnego mistrza świata, Norwega Terje Håkonsena, ze względu na nieporozumienia z MKOI.
Snowboardziści nie są tak powszechnie znani w Polsce jak chociażby skoczkowie narciarscy, jednak w środowisku riderów nie brakuje pasjonatów, którzy śledzą kariery najbardziej utytułowanych nazwisk. Do największych sław snowboardu należą takie osobistości jak:
Amerykanin, trzykrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich (Turyn 2006, Vancouver 2010, Pjongczang 2018), brązowy medalista Pucharu Świata (2016/2017), wielokrotny medalista zawodów Winter X Games w slopestyle.
Amerykanka, złota medalistka igrzysk w Salt Lake City (2002), dwukrotna brązowa medalistka igrzysk olimpijskich w Vancouver (2010) i Soczi (2014), mistrzyni świata juniorów, zdobywczyni Kryształowej Kuli w PŚ i Małej Kryształowej Kuli w half-pipe, wielokrotna medalistka zawodów Winter X-Games w superpipe.
Amerykanka, dwukrotna złota medalistka igrzysk olimpijskich (Soczi 2014, Pjongczang 2018), srebrna medalistka igrzysk w Pjongczang (2018), medalistka mistrzostw świata, zdobywczyni Kryształowej Kuli w PŚ i Małej Kryształowej Kuli w slopestyle, wielokrotna medalistka zawodów Winter X-Games.
Francuzka, złota medalistka igrzysk olimpijskich w Nagano (1998), srebrna medalistka igrzysk olimpijskich w Salt Lake City (2002), wielokrotna złota i srebrna medalistka mistrzostw świata, wielokrotna zdobywczyni Kryształowej Kuli w Pucharze Świata, wielokrotna zdobywczyni Małej Kryształowej Kuli w gigancie, snowcrossie, slalomie i slalomie równoległym.
Szwajcar, dwukrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich (Salt Lake City 2002, Turyn 2006), dwukrotny srebrny medalista mistrzostw świata, zdobywca Małej Kryształowej Kuli w gigancie równoległym.
Amerykanin, dwukrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich (Turyn 2006, Vancouver 2010), srebrny i złoty medalista mistrzostw świata, medalista Pucharu Świata i zawodów Winter X-Games w snowboardcross.
Francuz, dwukrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich (Soczi 2014, Pjongczang 2018), złoty medalista mistrzostw świata, zdobywca Kryształowej Kuli i Małej Kryształowej Kuli w snowcross.
Amerykanin, dwukrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich (Soczi 2014, Pekin 2022), brązowy medalista mistrzostw świata, zdobywca 2. miejsca w Pucharze Świata.
Obecnie trudno uwierzyć, że snowboardziści byli kiedyś „pariasami” stoków narciarskich. Dziś zdecydowana większość ośrodków zezwala na uprawianie snowboardingu na obsługiwanych przez siebie stokach i trasach. W wielu ośrodkach riderzy mogą skorzystać z serwisu i wypożyczalni sprzętu snowboardowego. Ponadto w zimowych kurortach można skorzystać z usług instruktorów snowboardu, którzy udzielają lekcji indywidualnych i prowadzą kursy snowboardowe na różnych etapach zaawansowania. Z myślą o pasjonatach freestyle’u powstają również snowparki, w których można poskakać na railach, boxach, pipe’ach i innych przeszkodach.
